با ایجاد کسب و کارهای جدید كارآفريني فناورانه باعث توسعه اشتغال می‌شود

محیط اجتماعی- اقتصادی دنيا در عصر حاضر با رويكرد نويني كه به خود گرفته است همواره با معرفی فناوری‌های جدید و نوآوری‌های تدريجي مرتبط با آن، با سرعتي شگفت آور در حال تغيير است

 

■ اشاره:
محیط اجتماعی- اقتصادی دنيا در عصر حاضر با رويكرد نويني كه به خود گرفته است همواره با معرفی فناوری‌های جدید و نوآوری‌های تدريجي مرتبط با آن، با سرعتي شگفت آور در حال تغيير است و زندگي را براي انسان‌ها آسان اما پيچيده تر مي‌كند. لذا شناخت فناوری‌ها با توجه به نياز انسان‌ها و كاربرد آن‌ها در جامعه به يكي از مباحث اساسي دانشمندان،‌ مهندسان و سیاست‌گذاران تبديل شده است و از آنجا كه كسب ارزش اقتصادی همواره دليل اصلي توسعه دانش و فناوري است و كسب و كارها را براي بقا و دستيـــابي به آن در يك بازار پر رقابـــــت ملزم به ارائه نوآوري و كسب مزيت رقابتي می‌نماید، اهميت توجه به كارآفريني آن هم در حوزه فـــناوري بيش از پيش نمايان می‌شود.
نشريــــه بازار كار با توجه به اهميت موضوع در نظر دارد در شماره هاي آتي خود به كارآفريني فناورانه بپردازد كه در آن بر معرفي كارآفــــــريني فناوارنه ابعاد مختلف آن نيز مورد بررسي قرار گيرد. در اين شماره ابتدا به معرفي و اهميت می‌پردازیم.

■ كارآفريني فناوارنه  
فناوري همواره در طول تاريخ  باعث دگرگوني زندگي بشر شده است، از اختراع چرخ و استخراج فلزات از سنگ‌های معدني و به‌کارگیری آن‌ها در تهيه ابزار آلات اوليه گرفته تا باروت كه جنگ‌های سرد را به جنگ گرم تبديل كرد، از تحولي كه  اشعه ايكس در پزشكي به وجود آورد تا تلفن و اينترنت در ده‌هاي اخير همگي از جمله اين دگرگوني‌ها می‌باشند.   
فناوری معادل فارسي عبارت تکنولوژی است، کــــــه از دو لغت يونانی فن يا هنر و دانش تشکيل شده است. دایره‌المعارف آنلاين ویکی‌پدیا، تکنولوژی را به عنوان دانش و کاربرد ابزار، فنون و پيشه‌ها يا سیستم‌ها و روش‌های سازمان و يا توليد مواد و محصولات تعريف می‌کند.
از آنجا كه كارآفريني يكي از مباحث مهم در توسعه پايدار كشورها است و اهميت توجه به آن بر همگان روشن شده  است، می‌توان گفت كارآفريني در زمينه فناوري از جمله مباحثي است كه به دلیل نقش خاص و علمی‌تر آن و خلق ارزش فراوان اقتصادي، مي‌تواند نقش ويژه اي در نظام اقتصاد جهاني ايفا نمايد.
کارآفرینان با توانایی تشخیص نياز و خلق فرصت‌های جديد، منجر به ظهور فناوری‌های جديد و فرصت‌هـــــای کسب و کار مرتبط با آن می‌شوند. کارآفرینی مبتني بر فناوري يكي از مباحث مهم در عصر حاضر است زيرا توجه به  فناوری موفق، رشد و توسعه اقتصادي كشورها و به تبعه آن اشتغال و افزایش رفاه اجتماعی براي مردم را به همراه دارد.
کارآفرینی فناورانه يك پیشرفت فناوری را با ایجاد کسب و کار مرتبط می‌کند از آنجا كه اين فرآيند مستلزم تبدیل فرصت‌ها به محصولات تجاری است، نهایتاً منجر به استقرار کسب و کار‌های جدید و غالباً دانش بنيان می‌شود. در يكي از تعاريف مربوط به شرکت‌های جديد فناور محور كه در مطالعات اتحاديه‌ي اروپا بدان اشاره شده اين شركت‌ها از ويژگي‌هاي زير برخوردارند:
◄ داراي يك كسب و كار «دانش‌بر» هستند؛ كه جنبه‌ي تحقيق و توسعه‌ي آن بسيار پر رنگ است.
◄ از حقوق مالكيت فكري به‌عنوان يك مزيت رقابتي كليدي بهره‌مي‌برند.
◄ افراد خبره‌ي علمي و فني در آن‌ها مشاركت دارند.

■ تعاريف كارآفريني فناوارنه
 در بررسی‌های انجام شده در متون علمي داخلي كارآفريني فناوارنه با عناويني ديگري همچون کارآفريني تکنولوژيک، کارآفريني مبتني بر فناوري و يا فن آفريني معرفي شده است و در متون لاتين نيز عبارت‌هایی همچون، Technological Entrepreneurship-  Technology Based Entrepreneurship - Technology Entrepreneurship – Technopreneurship
براي آن بكار رفته است. از آنجا كه به عقيده اغلب كارشناسان نوآوري اساس و خط تمايز كارآفريني از ساير فعالیت‌های اقتصاديست، شايد تفاوت اصلي كارآفريني فناورانه با كارآفريني غير فناوارنه را بتوان در نوآوري آن دانســــت، به اين معني كه در صورتی که نوآوري منجر به يك محصول جديد شود و يا بصورت فرآيندي جديد براي توليـــــــد يك محصول موجود باشد، نوآوري فناورانه ناميده می‌شود و در صورتی که اين نوآوري منجر به كارآفريني گردد اين فرآيند را كارآفريني فناوارنه می‌توان نام‌گذاری كرد، از سوي ديگر در صورتی که كارآفريني در نتيجه يك يا چند نوآوري غير فناورانه همچون نوآوري در دستيابي به منابع، استراتژي شركت، ساختار سازماني، نيروي انساني، ارائه خدمات جديد و ... باشد، آن‌را كارآفريني غير فناوارنه مي‌نامند.  
از نظر پتي (petti) كارآفرينان فناور قصد دارند تا با شناسايي و بهره‌برداري از راه‌حل‌هاي مبتني بر فناوري، به ايجاد و كسب ارزش اقتصادي دست بزنند. آنتونسينك و پرودان (Antoncinc & Prodan,) نيز معتقدند كه كارآفريني فناورانه مجموعه رفتارها، اقدامات و استراتژی‌هایی می‌باشند که باعث حرکت روبه جلو روندهاي بازار می‌شود و مبتني بر شناسايي پتانسیل‌هایی با سطوح بالا، تجاري‌سازي فرصـــــت‌های به شدت فناور، بسيج منابع و مديريت سريع رشد، همراه با مخاطره با هدف بهره برداري از فرصت‌ها به منظور خلق ارزش مي‌باشد.  همچنين درف و بايرز  (Dorf & Byers) كارآفريني فناورانه را سبكي از رهبري كسب و كار تعريف می‌کنند كه شامل شناسايي فرصت‌های اقتصادي به شدت فناورانه و با قابليت رشد بالا، جمع آوري منابع همچون نيروي متخصص و سرمايه، مديريت رشد سريع و ريسك قابل ملاحظه با استفاده از مهارت‌های تصميم گيري می‌شود.
در نهايت با توجه به موارد اشاره شده می‌توان اين تعريف را ارائه داد كه آموزه‌هاي علمي و سوابق و تجربيات فني، در كنار فرصت شناسي و خلاقيت، كارآفرينان را قادر می‌سازد دست به نوآوري فناورانه زده و با فراگيري مهارت‌های مديريتي مورد نياز و يا  به‌کارگیری مديران مجرب، اقدام به راه اندازي کسب‌وکارهای مبتني بر فناوري نمايند.

■ اهميت كارآفريني فناوارنه
كارآفريني فناوارنه به عنوان يکي از عوامل اصلي ايجاد ثروت فردي و ملي در دهه هاي اخير به ميزان زيادي افزايش يافته است، فعالیت‌های کارآفريني فناورانه در سازمان‌ها به خصوص به صورت نوآوری‌های فناورانه در اقتصادهاي پيشرفته و همین طور در عملکرد و نوسازي اقتصادهاي در حال توسعه نقش اساسي بازي مي‌کند. مطابق با گزارش سازمان توسعه همكاري اقتصادي و توسعه  (OECD) امروزه کاملاً مشخص است که توسعه فناوری، نقش قابل توجهی در رشد و توسعه اقتصادی دارد و صنایع فناور محور نقش فزاینده و مهمی در تجارت بین الملل دارند. این در حالیست که ظهور کارآفرینی فناورانه باعث ظهور روزافزون شرکت‌های کوچک و متوسط شده اســـت. به تعبيري ديگر می‌توان گفت علت اينكه برخي مناطق نسبت به مناطق ديگر پیشرفته‌ترند، در توسعه موفق كارآفريني فناورانه نهفته است.
فرهنگستان مهندسي كانادا، ضرورت توسعه‌ي كارآفريني فناورانه را ناشي از ضرورت استفاده كامل از دانش علمي و فناورانه موجود و پاسخ‌گويي به نيازهاي بازار مي‌داند؛ زيرا از اين طريق است كه كشورها مي‌توانند به بهره‌وري و رقابت‌پذيري بيشتر در سطح بين‌المللي دست يابند.

حسن بختیاری،
سازمان همیاری اشتغال فارغ التحصیلان دانش اموختگان جهاد دانشگاهی